Gốc Nữ Lang được xem là “thuốc Valium của thiên nhiên”. Trên thực tế, loại thảo mộc này đã được sử dụng từ thời kỳ cổ đại nhằm giúp con người trở nên tĩnh tại và cải thiện giấc ngủ. Mặc dù nhận được nhiều quan tâm tích cực, một câu hỏi đặt ra rằng liệu Gốc Nữ Lang có thật sự hiệu quả và an toàn?
GỐC NỮ LANG LÀ GÌ?
Valeriana officinalis, thường được gọi là Nữ Lang (Valerian), là một loại thảo mộc có nguồn gốc từ châu Á và châu Âu. Hiện nay nó còn được trồng ở Mỹ, Trung Quốc và nhiều nước khác.
Từ nhiều thế kỷ trước, Hoa Nữ Lang được sử dụng để làm nước hoa. Đặc biệt, phần rễ cây (gốc) đã được ứng dụng trong y học cổ truyền ít nhất 2000 năm. Không giống như những bông hoa mang hương thơm nhẹ nhàng, Gốc Nữ Lang có mùi đất rất nồng do chứa các loại dầu dễ bay hơi và các hợp chất có tác dụng an thần.
Điều thú vị ở cái tên “Valerian” là có gốc động từ tiếng Latinh valere, mang ý nghĩa “mạnh mẽ” hay “khỏe mạnh”. Chiết xuất rễ cây Nữ Lang có sẵn ở dạng viên nang hoặc chất lỏng, có thể uống như một loại trà thông thường.
CÁCH THỨC HOẠT ĐỘNG
Gốc Nữ Lang chứa một số hợp chất thúc đẩy ngủ ngon và giảm lo âu. Các hợp chất bao gồm: axit valerenic, axit isovaleric và nhiều chất chống oxy hóa.
Valerian được giới khoa học quan tâm nhờ tương tác của nó với axit gamma-aminobutyric (GABA), một chất dẫn truyền thần kinh giúp điều chỉnh các xung thần kinh trong não và hệ thần kinh con người. Chỉ số GABA ở mức thấp cho thấy căng thẳng cấp tính và mãn tính thể hiện sự lo lắng và chất lượng giấc ngủ kém. Axit valerenic có chức năng ức chế sự phân hủy GABA trong não, giúp cải thiện khả năng bình tĩnh. Đây cũng là cách các loại thuốc chống lo âu như Valium và Xanax hoạt động.
Gốc Nữ Lang còn chứa các chất chống oxy hóa hespedirin và linarin có tác dụng an thần và cải thiện giấc ngủ. Nhiều hợp chất trong số này có khả năng giảm thiểu các hoạt động quá tải ở hạch hạnh nhân, một phần của não mang chức năng xử lý nỗi sợ và phản ứng cảm xúc mãnh liệt khi căng thẳng.
Một nghiên cứu cho thấy, thử nghiệm điều trị trên chuột bằng cây Nữ Lang đã cải thiện phản ứng của chúng về căng thẳng thể chất và tâm lý bằng cách duy trì mức serotonin, một loại chất trong não liên quan đến việc điều chỉnh tâm trạng. Hơn nữa, các nhà nghiên cứu còn chỉ ra rằng, axit isovaleric có thể ngăn chặn các cơn co thắt cơ đột ngột hoặc không tự chủ, tương tự như axit valporic, một loại thuốc được sử dụng trong điều trị chứng động kinh
GỐC NỮ LANG GIÚP BẠN THƯ GIÃN
Nghiên cứu cho thấy Gốc Nữ Lang khiến cảm giác lo lắng giảm bớt khi đối phó với các tình huống gây căng thẳng.
Trong một nghiên cứu, những con chuột được điều trị bằng loại thảo mộc này trước khi thử nghiệm mê cung (maze test) có ít biểu hiện lo lắng hơn so với những con chuột được cho uống rượu hoặc không điều trị.
Một nghiên cứu khác bằng phương pháp kiểm tra tinh thần ở những người trưởng thành khỏe mạnh chỉ ra rằng sự kết hợp của cây nữ lang và tía tô đất làm giảm chỉ số lo lắng. Tuy nhiên, nếu dùng liều lượng cao lại làm tăng chỉ số lo lắng này. Ngoài việc giảm lo lắng khi đối phó với căng thẳng cấp tính, Gốc Nữ Lang còn điều trị các bệnh mãn tính đặc trưng bởi hành vi lo lắng, chẳng hạn như rối loạn lo âu tổng quát hoặc rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD).
Ở một nghiên cứu có kiểm soát kéo dài 8 tuần về người lớn mắc chứng OCD, nhóm người được cho uống chiết xuất từ valerian hàng ngày cho thấy các hành vi ám ảnh và cưỡng chế giảm đáng kể so với nhóm người còn lại.
Đặc biệt, không giống như nhiều loại thuốc thường được sử dụng để điều trị OCD, Gốc Nữ Lang không gây ra bất kỳ tác dụng phụ đáng kể nào. Một nghiên cứu khác cho rằng trẻ em gặp khó khăn trong quá trình duy trì sự tập trung hoặc có các hành vi hiếu động có thể cải thiện được vấn đề này khi dùng Gốc Nữ Lang. Trong nghiên cứu trên 169 trẻ em tiểu học, sự kết hợp giữa cây Nữ Lang và tía tô đất đã cải thiện hơn 50% sự tập trung, hiếu động thái quá và bốc đồng ở những trẻ em có triệu chứng nghiêm trọng nhất.
GỐC NỮ LANG CẢI THIỆN GIẤC NGỦ CỦA BẠN
Rối loạn giấc ngủ là căn bệnh của thời đại công nghệ số.
Người ta ước tính rằng khoảng 30% người bị mất ngủ, họ khó đi vào giấc ngủ, khó ngủ hoặc khó đạt được giấc ngủ có chất lượng cao (18) Nghiên cứu cho thấy dùng Gốc Nữ Lang giúp giảm thời gian đi vào giấc ngủ cũng như cải thiện chất lượng và số lượng giấc ngủ (19, 20, 21, 22, 23, 24)
Trong một nghiên cứu trên 27 người trưởng thành trẻ tuổi và trung niên gặp khó khăn về giấc ngủ, 24 người có kết quả ngủ ngon giấc hơn và 12 người trong số đó có “giấc ngủ hoàn hảo” sau khi uống 400mg Gốc Nữ Lang (24)
Giấc ngủ sâu, rất quan trọng để phục hồi và nạp năng lượng cho cơ thể để thức dậy với cảm giác thư thái, tràn đầy sức sống. Trong một nghiên cứu ở người lớn bị chứng mất ngủ cho thấy một liều chiết xuất Gốc Nữ Lang duy nhất cho phép họ đạt được giấc ngủ sâu nhanh hơn 36%. Ngoài ra, thời gian giấc ngủ sâu tăng lên trong 14 ngày dùng loại thảo mộc này.
Valerian cũng có thể giúp những người bệnh ngủ tốt hơn sau khi họ ngừng sử dụng benzodiazepine, loại thuốc an thần có thể dẫn đến nghiện theo thời gian (26)
Ở một nghiên cứu về những người có các triệu chứng cai nghiện liên quan đến việc ngừng dùng benzodiazepine, những cải thiện đáng kể về chất lượng giấc ngủ được báo cáo sau hai tuần điều trị bằng Nữ Lang (27)
Mặc dù hầu hết các nghiên cứu về tác dụng của Nữ Lang đối với giấc ngủ đã được tiến hành ở người lớn, một số nghiên cứu cho thấy trẻ em khó ngủ cũng được hưởng lợi ích từ nó (28, 29)
Một nghiên cứu nhỏ kéo dài 8 tuần về trẻ em chậm phát triển mắc chứng rối loạn giấc ngủ cho thấy, Gốc Nữ Lang giảm thời gian đi vào giấc ngủ, tăng tổng thời gian ngủ và cho giấc ngủ chất lượng hơn (29)
Tuy nhiên, mặc dù các đánh giá uy tín kết luận Nữ Lang an toàn, một số nhà nghiên cứu cảm thấy không có đủ bằng chứng để xác nhận tác dụng của Nữ Lang hiệu quả hơn giả dược (placebo) đối với chứng rối loạn giấc ngủ (30, 31, 32, 33)
NHỮNG LỢI ÍCH KHÁC TỪ GỐC NỮ LANG
Có ít nghiên cứu về Gốc Nữ Lang được công bố khi thử nghiệm với các hoàn cảnh khác nhau. Tuy nhiên, một số nghiên cứu cho thấy Gốc Nữ Lang có thể mang lại lợi ích cho:
– Thời kỳ mãn kinh: Một nghiên cứu ở phụ nữ mãn kinh đã giảm đáng kể mức độ nghiêm trọng của cơn bốc hỏa (hot flash) và giảm nhẹ tần suất xảy ra cơn bốc hỏa trong 8 tuần điều trị với 765mg Gốc Nữ Lang mỗi ngày (34)
– Vấn đề về kinh nguyệt: Những người bị hội chứng tiền kinh nguyệt hoặc kỳ kinh nguyệt diễn ra đau đớn có thể cải thiện triệu chứng nhờ Gốc Nữ Lang. Một nghiên cứu cho thấy loại thảo mộc này cải thiện các triệu chứng về thể chất, cảm xúc và hành vi của hội chứng tiền kinh nguyệt. (35, 36, 37)
– Hội chứng chân không yên: Nghiên cứu kéo dài 8 tuần ở những người bị hội chứng này cho thấy uống 800mg mỗi ngày giúp cải thiện các triệu chứng và giảm buồn ngủ vào ban ngày (38)
– Bệnh Parkinson: Một thí nghiệm điều trị chuột bị bệnh Parkinson bằng chiết xuất cây Nữ Lang đã cải thiện hành vi của bệnh, giảm viêm và tăng mức độ chống oxy hóa (39)
GỐC NỮ LANG CÓ TÁC DỤNG PHỤ KHÔNG?
Valerian đã được chứng minh an toàn đối với hầu hết mọi người.
Các nghiên cứu đã phát hiện nó không gây ra tác động xấu đến DNA, cũng như không can thiệp vào liệu pháp điều trị ung thư ở những bệnh nhân dùng Nữ Lang để giảm lo lắng và cải thiện giấc ngủ (40, 41)
Hơn nữa, nó dường như không ảnh hưởng đến tinh thần hay thể chất khi được sử dụng theo chỉ dẫn.
Một nghiên cứu chỉ ra sự không khác biệt về sự tỉnh táo hoặc sự tập trung ở những người dùng cây Nữ Lang vào buổi tối hôm trước và sáng hôm sau.
Không giống như nhiều loại thuốc chống lo âu hoặc khó ngủ, Gốc Nữ Lang dường như không gây nghiện do sử dụng thường xuyên hoặc phải cai nghiện nếu ngừng sử dụng.
Mặc dù tác dụng phụ này không xảy ra thường xuyên, nhưng Gốc Nữ Lang được báo cáo gây đau đầu, đau dạ dày và chóng mặt trong một số trường hợp. Trong trường hợp đặc biệt, Gốc Nữ Lang đôi khi khiến người sử dụng mất ngủ, mặc dù trường hợp này rất hiếm.
Nếu người sử dụng bị bệnh gan hoặc một tình trạng y tế nghiêm trọng khác, cần phải tham vấn với bác sĩ về việc dùng cây Nữ Lang có an toàn hay không.
Người ta cũng khuyến cáo rằng phụ nữ mang thai và trẻ em dưới ba tuổi không nên dùng cây Nữ Lang mà không có sự giám sát y tế vì có thể những nguy cơ tiềm ẩn đối với nhóm người đặc biệt này.
Nguồn : HealthLine